หลักการฝึกอบรมที่ดี
การฝึกอบรมที่ดีจำเป็นที่จะต้องเข้าใจทฤษฎีการเรียนรู้ของบุคคล
ปัจจุบันแนวคิดที่ได้รับการยอมรับกันอย่างแพร่หลายในระบบการศึกษาในเรื่องของการเรียนรู้คือ Bloom’s Taxonomy ซึ่งได้แบ่งประเภทของการเรียนรู้ออกเป็น 3 รูปแบบ อันได้แก่ พุทธิพิสัย (Cognitive Domain) จิตพิสัย (Affective Domain) และ ทักษะพิสัย (Psychomotor Domain)
การเรียนรู้ในด้านพุทธิพิสัย (Cognitive Domain) นั้นได้มีการนำมาศึกษาและประยุกต์ใช้กันอย่างแพร่หลายในระบบการศึกษา โดยจัดเป็นเรื่องของความคิดและกระบวนการทางสมอง เช่น สติปัญญา (Intellectual) การเรียนรู้ (Learning) และ การแก้ปัญหา (Problem solving) ซึ่งการเรียนรู้ในด้านพุทธิพิสัย (Cognitive Domain) ฉบับดั้งเดิมที่ได้รับการตีพิมพ์ในปี ค.ศ. 1956 สามารถแบ่งออกเป็น 6 ระดับด้วยกัน ได้แก่ ความรู้ (Knowledge) ความเข้าใจ (Comprehension) การนำไปใช้ (Application) การวิเคราะห์ (Analysis) การสังเคราะห์ (Synthesis) และการประเมินผล (Evaluation)
สำหรับแนวคิดในเรื่องการเรียนรู้ในด้านจิตวิสัย (Affective Domain) นั้นได้รับการพัฒนาหลักโดย David Krathwohl ซึ่งเป็นผู้คิดค้นร่วมกับ Benjamin Bloom โดยได้ร่วมกันพัฒนาแนวคิดนี้มาและได้รับการตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ. 1964 การเรียนรู้ในด้านจิตวิสัย (Affective Domain) เป็นเรื่องของความรู้สึก หรืออารมณ์ ซึ่งได้รับการจัดแบ่งออกเป็น 5 ระดับด้วยกัน ได้แก่
- การรับรู้ (Receiving)
เป็นเรื่องของความพร้อมในการยอมรับฟัง ความเต็มใจที่จะเปิดรับสิ่งใหม่ๆ และความรู้สึกที่เกิดขึ้นต่อปรากฏการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้น หรือสิ่งเร้าที่ผ่านเข้ามากระทบ
- การตอบสนอง (Responding)
เป็นเรื่องของการกระทำที่แสดงออกมาในรูปของความเต็มใจ ยินยอม และพอใจต่อสิ่งเร้านั้น ซึ่งเป็นการตอบสนองที่เกิดจากการเลือกสรรแล้ว
- การเกิดค่านิยม (Valuing)
เมื่อมีการยอมรับเกิดขึ้นถึงในระดับที่เปลี่ยนมาเป็นความเชื่อ ค่านิยมก็จะเกิดขึ้น การเกิดค่านิยมอาจจะเริ่มจากความเชื่อ ความเคารพ หรือการสร้างเหตุผลที่นำมาสู่การเลือกปฏิบัติ การยอมรับนับถือในคุณค่านั้น ๆ มักจะส่งผลให้เกิดความมุ่งมั่นในการปฏิบัติ และนำไปสู่การปรับเปลี่ยนทัศนคติในที่สุด
- การจัดระบบ (Organizing)
เป็นระดับที่เกิดการจัดสรรและประมวลผลในเรื่องของความสำคัญ การจัดลำดับและขั้นตอนการตัดสินใจก่อนที่จะนำไปปฏิบัติ โดยการจัดระบบจะเกิดขึ้นตามแนวทางความเชื่อ และค่านิยมที่ได้รับการพัฒนาขึ้น
- บุคลิกภาพ (Characterizing)
ในระดับสุดท้ายนี้ เป็นเรื่องของการแสดงออกอย่างสม่ำเสมอหรือพฤติกรรมที่จะเกิดขึ้น ซึ่งจะเป็นไปตามความเชื่อ ทัศนคติ และค่านิยมที่ได้สร้างขึ้นใหม่
จะเห็นว่าการเรียนรู้ หรือความเข้าใจในด้านจิตพิสัย (Affective Domain) เป็นสิ่งสำคัญไม่น้อยไปกว่าในด้านของพุทธิพิสัย (Cognitive Domain) โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเรียนรู้ของบุคคลที่ยังมีความรู้สึก และอารมณ์ที่จำเป็นที่จะต้องได้รับการพัฒนาควบคู่ไปกันกับการเรียนรู้ในด้านอื่นๆ เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ได้อย่างเต็มรูปแบบและมีประสิทธิภาพสูงสุด
สุดท้ายการเรียนรู้ในด้านทักษะพิสัย (Psychomotor Domain) เป็นเรื่องของการเรียนรู้ที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหว การประสานการใช้กล้ามเนื้อให้สัมฤทธ์ผล (motor skills) ความแม่นยำในการเคลื่อนไหว ซึ่งจะไม่อยู่ในบริบทของการฝึกอบรมของเรา จึงจะไม่กล่าวลงในรายละเอียด